Mongolia
w krainie szamanów

Tsaatan zwani też Dukha – ostatni lud w Mongolii wiodący półnomadyczny styl życia w tajdze. Ich funkcjonowanie jest całkowicie uzależnione od reniferów, które hodują. Sama nazwa „Tsaatan” oznacza po mongolsku „ci, którzy mają renifery”. Według różnych ocen pozostało zaledwie 90-200 osób wiodących tradycyjny styl życia. Nam dane będzie dotrzeć do kilku rodzin, które schodzą ze swoich letnich pastwisk, na położone niżej „stanowisko” jesienne. Mleko z reniferów i przetwory mleczne, nieliczne upolowane dzikie zwierzęta oraz uzbierane w tajdze rośliny stanowią podstawę wyżywienia Tsaatanów. Reniferów się tu NIE je. Służą do transportu, z ich rogów produkuje się nieliczne rękodzieło, które w dzisiejszych czasach można sprzedać schodząc raz na miesiąc do wioski. Wierzenia Dukha to jedna z najstarszych na Syberii form szamanizmu.

„Dotarcie tu nie jest proste, ale stanowi podstawowy punkt programu nowej wyprawy Przygody4x4 do Mongolii. Najpierw kilka dni offroadu, potem minimum kilka godzin jazdy na koniu. Tyłki „nam odpadły” ale było warto. Gdy w bagnistej tajdze, pośród lekko już złocących się modrzewi i czerwieniących krzaków borówek nagle pojawiają się setki reniferów, dymiące tipi i ubrani w kolorowe stroje niewysocy Tsaatani, ma się wrażenie przejścia przez zaklęte wrota do jakiejś „Narni” albo innej magicznej krainy. Właściwie dwumetrowy gadający muchomor, kolorowy krasnolud albo wychynający zza krzaka elf nie zrobiłby absolutnie większego wrażenia, a nawet idealnie wpasowałby się w poczucie bajkowości tego miejsca. Odcięcie od cywilizacji jest tu zupełne. Spokój wręcz otulił nasze przyzwyczajone do cywilizacyjnych bodźców umysły. Czas się zatrzymał… a jednocześnie upłynął szybko. Nazajutrz znów trzeba było się zanurzyć w tajgę, bez dróg i ścieżek, podążając za naszymi przewodnikami wrócić nieśpiesznie do oczekujących na stepie „mechanicznych rumaków”. A potem nadeszła burza…”